අපි ගිය අම්බුළුවාව ..

නීල පැහැති ගුවන්කුස සිසාරා දිවෙන මධ්‍යයේ පිහිටි වී බිස්සක හැඩය ගන්නා
ස්වේත වර්ණ ස්ථුපය, සර්පිලාකාර පඩි පෙළකින් සමන්විතයි.

දෙස් විදෙස් සංචාරකයන්ගේ සිත් ඇදගත් ආකර්ශනීය කදු ශිකරයක පිහිටා ඇති අම්බුළුවාව, ගම්පොළ නගරයට පැමිණෙන ලොකු කුඩා සැමගේ සිත්සතන්වල  සන්ධිස්ථානීය සලකුනක් සටහන් කෙරේ. මහනුවර දළදා මාළිගාව, ගාල්ල පෞරාණික බලකොටුව, නොඑසේනම් කටුනායක ගුවන්තොටුපල වැනි එකී ප්‍රදේශයනට පමණක් නාමික වූ සන්ධිස්ථානයක් වේ නම්, ඒ හා සමානවම ගම්පොළ නගරයට එය අම්බුළුවාව වේ. ගම්පොළ නගරයේ තැනින් තැන ගමන්ගනිද්දීත්, අවට ගම්මාන වලට දිවෙන මංමාවතක සැරිසරද්දීත් පැහැදිලිව දර්ශනය වන අම්බුළුවාව ශිකරය දිනපතා දකින ගම්පොළවාසී පදිංචිකරුවන්ට නොදැනෙන තරමටම තමන්ගේ දෛනික ජීවිතයේ එක් සංකේතාත්මක කොටසක් වුවත් අපට නම් දුටුපමණින් මෙය ආකර්ෂණීය නිර්මාණයක්. 

අම්බුළුවාව ජීව විවිධත්වයෙන් සපිරි සංකීර්ණයක්  මෙන්ම
සර්ව ආගමික මධ්‍යස්ථානයක් ද වේ.  

ඈතින් පෙනෙන ගම්පොළ නගරය සහ අවට පෙදෙස
හරිත පැහැයෙන් දිදුලන දර්ශනය චමත්කාරජනක වේ.

ප්‍රෞඩ ඉතිහාසයකට උරුමකම් කියන ගම්පොළ නගරය ඉතාම කෙටි කලක් රට පාලනය කල සිව්වන බුවනෙකබාහු රජතුමා විසින් ප්‍රථම වරට අගනුවර කරගන්නා ලද බව ඉතිහාසයේ සදහන්. පසුව වසර ගණනාවක් රටේ රාජධානිය ලෙසට ගම්පොළ අගනුවර කරගත්තේ ගම්පොළ රාජධානියේ අවසන් රජු බව සැලකෙන පස්වන බුවනෙකබාහු රජතුමායි. සතුරු ආක්‍රමණයන් හේතුවෙන් පසුකාලීනව කන්ද උඩරටට රාජධානින් සංක්‍රමණය වීම හේතු කොට ගෙන ක්‍රමයෙන් ගම්පොළ නගරය පරිහානියට පත්වුවත්, වර්තමානයේ එයට හිමිවී තිබෙන්නේ එතිහාසික සුවිශේෂී බවක්. කාපට් ඇතිරූ මංමාවත්, යටිතල පහසුකම් වලින් සපිරි නගරයත්, මැදින් දිවෙන මහවැලි නදී තීරයත්, උඩරට මැණිකේ දුම්රිය ගමන් මාර්ගයත්, පාරිසරික විවිධත්වයත් හා සමාජ සම්මිශ්‍රනයත් නිසා අද ගම්පොළ නගරය මනා ලෙස විචිත්‍රවත් වී තිබේ.

සුපැහැදිලි කාලගුණයකින් හෙබි විවේකී සති අන්තයක, මහනුවර ශ්‍රී දළදා මාළිගාව වැදපුදාගත් අප ගම්පොළ, දොළොස්බාගේ නගරය හරහා තුන්බාගේ, බුලත්කොහුපිටිය වෙත ගමන් කිරීමට අදහස් කල බැවින් ගම්පොළ නගරය හරහා ගමන් කිරීම අත්‍යාවශය වූ සාධකයක් වුණා. ගම්පොළ නගරය පසු කරගෙන යමින් සිටි අප නෙත් එක්වරම ගැටුනේ ඈතින් විරාජමානව දර්ශනය වන අම්බුළුවාව ස්තුපයයි. ඉතින් කෙසේ නම් මෙම සුන්දර ස්ථානය මගහැර යම් ද? 

උයනේ පිහිටි මුස්ලිම් පල්ලිය, කෝවිල, දෙව්මැදුර,
බෞද්ධ මන්දිරය හා බෝධිය යන සර්ව ආගමික මධ්‍යස්ථාන
මෙහි සපැමිණෙන දේශීය සංචාරකයන්ගේ නිරතුරු වන්දනාමානයට පාත්‍රවේ. 

අප මෙන්ම සංචාරයට කැමති ඔබටත් අම්බුළුවාව කන්දට ළඟාවිය හැකි ආකාර කිහිපයක් තිබේ. කොළඹ - මහනුවර මාර්ගයෙන් නම් මාවනැල්ලෙන් හෙම්මාතගමට පැමිණ හෙම්මාතගම - ගම්පොළ මාර්ගයේ කිලෝමීටර් 3 ක් පමණ ගිය විට මෙම කන්දට ප‍්‍රවේශ වන ප්‍රධාන මාර්ගය හමුවේ. දුම්රියෙන් පැමිණයොත් දුම්රියපල මාර්ගෙයන් පිවිස නිදහස් මාවත ඔස්සේ ගමන් කිරීමෙන් හෝ නගර මාධ්‍යයෙන් ගමන් කිරීමෙන් වුවද ලගාවිය හැකියි. සුන්දර අම්බුළුවාව කදු ශිකරය දක්වාම වාහනයකින් ගමන් කල හැකි අතර, මේ සදහා ප්‍රධාන පිවිසුම් දොරටුවේදී අවසර පතක් ලබා ගතයුතුයි. 

උයනේ පිහිටි හින්දු කෝවිල

ක්‍රමයෙන් ආනත වූ මාර්ගයක් ඔස්සේ ඉහලට ගමන් ගනිද්දී අවට ප්‍රදේශය පුරා පවත්නා හරිත පැහැ තුරුගොමු කර්කශ නගරයේ සැරිසැරූ අපගේ විඩාබර දෙනෙත් ක්‍ෂණයකින් සන්සිදුවනවා. සැබැවින්ම ගත දවටා හමන වේගවත් සිසිල් සුළං ධාරා ඔස්සේ සිත පුබුදුවාලමින් අප මේ ගමන්ගන්නේ ජෛව විවිධත්වයෙන් අනුන පරිසර පද්ධතියක් තුලටයි. ගමනාන්තය වූ කදු මුදුනට ලගාවත්ම පරිශ්‍රය ඉදිරිපිට පිහිටුවා ඇති දැන්වීම් ඵලකය, මෙම ස්ථානය ජෛව විවිධත්ව සංකීර්ණ හා සර්ව ආගමික මධ්‍යස්ථානයක් ලෙසින් හදුන්වාදී තිබේ. සර්ව ආගමික මධ්‍යස්ථානයක් බවට සාක්ෂි දනවමින් එය සනිටුහන් වන ප්‍රවිෂ්ට දොරටුව අභියස සතර ආගම් වල ආගමික සංකේතයන් ද පිහිටුවා තිබේ. 

ඇතුළුවූ විට නිර්මාණය කර ඇති විවුර්ත ශ්‍රවනාගාරක්, ශ්‍රවනාගාරය තුලින් අහස උසට විහිදෙන ස්තුපයත්, ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධ උයනේ පිහිටි මුස්ලිම් පල්ලිය, කෝවිල, දෙව්මැදුර, බෞද්ධ මන්දිරය හා බෝධිය යන සර්ව ආගමික මධ්‍යස්ථානත් අපට දකින්නට පුළුවන්. අනුරාධපුර ජයශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේගේ ශාකාවක අංකුරයක් මගින් රෝපණය කරන ලද්දේයයි සැලකෙන හරිත පැහැයෙන් දිදුලන අභිමානවත් බෝධීන් වහන්සේත් යාබදව පිහිටි බුද්ධ මන්දිරයත් වන්දනාමාන කරගැනීම මෙහි සපැමිණෙන දේශීය සංචාරකයන්ගේ සුලභ දසුනක්.

ඈතින් සුන්දරව ගලා බස්නා මහවැලි ගංගාව, අවිවේකී ගම්පොළ නගරය හා අවට විරාජමානව පිහිටා තිබෙන්නා වූ කදු වළල්ල මොහොතකට සිත සමාධි ගතව, සුන්දරව නිදහසේ නැරබිය හැකි නිරීක්ෂණ ගොඩනැගිල්ලක් මෙහි එක් කෙළවරක පිහිටා තිබේ.

නීල පැහැති ගුවන්කුස සිසාරා දිවෙන, මධ්‍යයේ පිහිටි වීබිස්සක හැඩය ගන්නා ස්වේත වර්ණ ස්තුපය, සර්පිලාකාර පඩි පෙලකින් සමන්විතයි. සර්පිලාකාරාව පිහිටා ඇති පඩි පෙළ ආරම්භයේ සිටම ක්‍රමයෙන් විහිදෙන අතර, එය ස්තුපය වටා ඉහලට නිමවා තිබෙන්නේ අවට සුන්දරත්වය පිරික්සමින් ගමන් කිරීමටයි. මේ සදහා ඉඩකඩ සලසමින් එක්එක් මට්ටම් වලදී ඉදිරියට නෙරා ගිය මෙන්ම ඇතුලට වන්නට පිහිටි කුටියක හැඩය ගන්නා කුඩා නැරබීම් කවුළු වලින් සමන්විතයි.

පසෙකින් විරාජමානව පිහිටා තිබෙන්නාවූ කදු වළල්ල
මොහොතකට සිත සමාධිගතව සුන්දරව නිදහසේ නැරබිය හැකි
නිරීක්ෂණ ගොඩනැගිල්ලක් මෙහි එක් කෙළෙවරක පිහිටා තිබේ. 

අපේ කණ්ඩායමත් අවට සිරි නරබමින් ඉහලට නැගගත් අතර, මැදට වන්නට පිහිටි නැරබුම් කුටිය විඩා නිවන ස්ථානයක් බවට පත්කර ගත්තා. මෙම ස්ථානය බොහෝ සංචාරකයන් විදාහරින ස්ථානයක් බැවින් ඉඩකඩ සරිලන පරිදි නිමවා තිබීම විශේෂත්වයක්. අවට කදු, මංමාවත් සියල්ල මෙහිදී පැහැදිලිව නැරබිය හැකි අතර, කාලගුණය හිතකර පැහැදිලි දිනකදීනම් එක් අන්තයකින් කොලබ වරාය දක්වා ම නැරබිය හැකි බව පැවසෙනවා. සැබැවින්ම මෙම ස්ථානයේ සිට අවට බලද්දී පසෙකින් සුන්දරව ගලා බස්නා මහවැලි ගග, විටෙක හූ හඩ නංවමින් ඉදිරියට ඇදෙන උඩරට මැණිකේ දුම්රිය, සිතට අමතක නොවන දර්ශනයන් වේ.   

සර්පිලාකාර පඩි පෙළ දිගේ ක්‍රමයෙන් ඉහලට නගිද්දී මා සමග සිටි බොහෝ දෙනෙක්ගේ සිත් සලිත වී ඇති හෙයින්දෝ මගේ සිතත් ඉන් ඔබ්බට යාමට සිත් නොදිනි. අවාසනාවකට ස්තුපයේ ඉහලම තැනට ලගාවීමට මා වාසනාවන්ත නොවුනත්, මා දුටු ආශ්චර්යමත් දර්ශනය මා ක්ලාන්ත නොකල බව නම් පුදුමය. සැබැවින්ම ස්වභාවධර්මයේ සුන්දරත්වයට ලැදි අප සිත් පිරී තිබුනේ සුන්දරත්වය අත්විදීමම බැවින් සුන්දරත්වයෙන් සපිරි මෙකී භූමියට සමුදී සියළු  සුන්දර දේ සිත්හි රදවා ගනිමින් නැවතත් අපි අපගේ ගමනාන්තය බලා ගමන් කිරීම ආරම්භ කළෙමු. 

අම්බුළුවාව ගැන විචිත්‍රවත් වූ මෙම වීඩියෝව
යුටියුබ් ජාලයේ Go Places Sri Lanka චැනලයෙන් උපුටා ගත්තකි.